ازدواج (عروسی)
ازدواج و عروسی از دیرباز مورد توجه خاص مردم خورشیدگام سبزبوده و مراحل و مناسک ویژه ای را با توجه به آداب و رسوم ، اعتقادات همواره باشکوه و زیبا برگزار میشده که باهم مراحل به سرانجام رسیدن یک ازدواج در آن را می خوانیم :
- خواستگاری
برای خواستگاری یکی از بزرگان خانواده داماد به خانه دختر می رود و بعد از اظهار مطلب و فرصت چند روزه و در نهایت گرفتنجواب مثبت و موافق آنها ، مرحله اول که نشان گذاری( Neshangozari)است آغاز می شود.چند روز بعد یک دستمال ابریشمی قرمز ، یک پیراهن یا شلوار سنتی ، یک انگشتر نقره و مقداری شیرینی و شکلات و نان برنجی و کشمش و نخود (نخودچی) را در یک سینی بزرگ که در اصطلاح محلی به آن مجمع (Majmaa ) یا طبخ (Tabakh ) می گفتند گذاشته و مادر یا خواهر داماد یا یکی از کسانی که به داماد خیلی علاقه داشت حمل کرده و به خانه عروس می بردند.
- شیرانی خوری( Shiranikhori)
چند نفر از بزرگان و فامیل را جمع می کردند یعنی عروس فامیل های مربوط را در منزل خودشان و داماد هم همین طور ، بعد به منزل عروس می رفتند. بعد از شام ابتدا درم (Dorm ) یا درمیه ( Dormiya) یا شیربهاء را معین می کردند که در قدیم معمولا 500 تا 5000 تومان بود که از طرف خانواده داماد تحویل خانواده عروس داده می شد تا با آن فرش ، صندوق چوبی و ... بخرند.
معمولا مهریه در قدیم 5 یا 10 تومان بود ولی امروزه از مرز 5 یا 10 میلیون تومان هم فراتر می رود. بعد از اتمام مسئله ، کاغذی معروف به خط رفت ( Khateraft)می نوشتند که در آن مهریه ، شیربهاء و ... تعیین می شد و معتمدین هم آن را امضاء می کردند و پس از فرستادن صلوات می گفتند قرارداد تمان به ( ) یعنی قرارداد تمام شد . پس از آن کله قندی که قبلا دور آن پارچه پیچیده شده یا کادوپیچی شده بود را یکی از ریش سفیدها می شکسنند و تکه کوچکی از قند را به داماد می دهند و هدیه می گیرند. این هدیه معمولا شامل پیراهن ، حوله بزرگ یا پول است.
شکستن کله قند که به عنوان پایان نوشتن قرارداد ازدواج و از طرفی شروع این وصلت با قند و شیرینی است به این باور که زوجین دارای زندگی شیرینی باشند. این رسم به همراه باورهای مربوط از قدیم رایج بوده و امروزه نیز اجرا می شود.
- حنابندان
بطور مختصر ، در هنگام حنابندان یک زن دعا می خواند دعایی که در مورد حنابندان و گل چیدن است البته این شعرها آمیخته ای از ادبیات ، عشق و مذهب است. بعد از پایان دعا همه دست می زنند و شادی می کنند و حنا بندان شروع می شود.
در هنگام حنا گذاشتن ، هر کدام از عروس و داماد دست راست خود را روی سر می گذارند و یک نفر مرد در دست چپ داماد و زنی هم در دست چپ عروس حنا می گذارد. در مرحله بعد روی اسکناسی حنا می گذارنددر این مرحله حنارا برمیدارندو به مجردهای مجلس میدهند تا به کف دست شان بزنند تا بختشان باز شود .دوباره حنا را در دستان عروس و داماد قرار میدهند و عروس و داماد دستها را به نشانه وصلت میفشارند و شمع ها را فوت می کنند تا خاموش شود.
بعد از آن عروس سینی حنا را در بین حاضرین می گرداند و داماد هم شیرینی را. هر کسی که حنا بردارد معمولا در عوض آن هدیه ای می گذارد که به آن حناپول (Hanapouli ) می گویند.
فردای آن شب داماد با دسته گل به منزل عروس می رود.
- عروسی
در مراسم عروسی و انتقال عروس به خانه بخت ، باورها و رسوم خاصی وجود دارد از جمله :
نارنج(Narenj)
یک سینی شامل دو عدد سیب ، دو عدد پرتقال ، دو عدد انار و یک تکه کوچک قند یا شیرینی است که داماد در هنگام انتقال عروس ، با فاصله آنها را پرتاب نموده و از روی سر عروس عبور می دهد. مقصود آنها از این عمل و باوری که وجود دارد این است که انشاءالله عروس خانم روزی رسان باشد و البته سکه هم روی سر عروس می پاشند که منظور طلب سلامتی و نوعی صدقه برای رفع بلا و حفظ سلامتی زوجین در زندگی مشترک است و اینکه زندگی همراه با سلامتی و شیرینی داشته باشند.
این رسم شور و حال عجیبی به مراسم عروسی می دهد زیرا عده زیادی از حاضرین به ویژه جوانان سعی می کنند میوه های پرتاب شده را بگیرند چون باور دارند که میوه ها باعث خیر و برکت زندگی آنها می شود.
بعد از ورود عروس به منزل داماد ، یک پسربچه را بغل عروس می دهند که عروس نیز انعامی به او می دهد. باورشان بر این است که با این عمل انشاءالله عروس بچه دار شود و اولین فرزندشان هم پسر باشد. برخی راویان چندین مورد را نقل می کردند که با اجرای این رسم علاوه بر اینکه عروس بچه دار شده و عقیم نشده بلکه فرزند اولشان هم پسر بوده است.
چای دورنگ
نوعی چای در این مراسم تهیه می کنند که دو رنگ است یعنی قسمت بالا سفید و قسمت پایین قهوه ای رنگ (رنگ چای) است.فردی که چای را تهیه و تقسیم می کند ابتدا به عروس و داماد تعارف می کند و آنها هر کدام یک استکان از چای را برداشته و انعامی به وی می دهند و همین طور کسانی که از این چای می نوشند معمولا انعام می دهند.
باور براین است که زندگی مشترک است و هر کدام نصفی از این زندگی را تشکیل می دهندو زندگی متعلق به هر دو نفر آنها است چون بعد با قاشق چای را به هم زده و مخلوط می کنندکه عملا نشانگر زندگی مشترک است.امیدوارند که زندگی مشترک را با شیرینی شروع می کنند تا در آینده نیز زندگی خوب و شیرینی داشته باشند و شیرین کام باشند.
برخی باورهای دیگر در مورد ازدواج:
- در کفش راست عروس و داماد شکر یا خاک قند می ریزندچون معتقدند با این عمل خوشبخت و شیرین کام می شوند و اینکه زندگی شیرینی را شروع کرده و ادامه دهند.
- در هنگام انتقال عروس به منزل داماد ،بعد از آنکه عروس از خانواده خود خداحافظی میکند دو عدد تخم مرغ در بیرون درب می گذارند تا همراه با بیرون آمدن عروس و داماد تخم مرغ ها بشکند. معتقدند با این کار چشم افراد حسود و بدبین می ترکد یعنی به نوعی محفوظ ماندن از چشم زخم .
منبع : www.anarkol.blogfa.com