مواد معدنی زیربنای اقتصاد و صنعت هر جامعه را تشکیل داده و بشر نیز در طول تاریخ، بر حسب نیازمندیها و شناخت خود از این نوع مواد استفاده کرده است. بهره برداری اقتصادی از معادن کشور گرچه به دهه های گذشته بازمی گردد اما درسال های اخیر و به دلایل گوناگون نقش و اهمیت بخش معدن در اقتصاد فزونی یافته است. بخش معدن از عمده ترین بخش های تامین کننده مواد اولیه صنایع محسوب شده و ذخایر غنی موادمعدنی به عنوان یک امکان بالقوه می تواند نقش اساسی را در توسعه صنعتی کشور ایفا کرده و راهگشای بسیاری از معضلات خودکفایی صنعتی کشور باشد. اهمیت استفاده از مواد معدنی در صنایع مختلف تا حدی است که وجود برخی از صنایع به چنین موادی وابسته شده است. صنعت سیمان به معدن سنگ آهک، صنعت ذوب آهن به سنگ آهن و زغال سنگ، صنایع شیشه و سرامیک به سیلیس و خاک های صنعتی از جمله صنایعی هستند که 80تا 100درصد فعالیت آنها به وجود ذخایر معدنی وابسته است. بسیاری از صنایع دیگر از جمله صنایع شیمیایی و صنایع ساختمانی به معادن آجر، گچ، سنگ، شن، ماسه وابسته هستند و تامین برخی از کودهای کشاورزی از طریق مواد معدنی چون فسفر و پتاس نشان دهنده اهمیت این نوع مواد و ذخایرموجود در کشور است. در این میان استان گیلان اگرچه همواره به تولید محصولات کشاورزی مختلف از جمله برنج، چای، پرورش کرم ابریشم، فندق و بادام زمینی، پرورش و صید انواع ماهیان استخوانی و خاویاری مشهور بوده است اما در همین استان 68 معدن وجود دارد که عمده ترین مواد استخراجی از آن را "سنگ لاشه"، "واریزه کوهی"، "سنگ آهک "، "سنگ نما" و "سنگ ساختمان"، " شن و ماسه کوهی"، "میکا"،" مارن"، " زغال سنگ"، "سیلیس"،"سرب"، "مرمریت" و "گابرو" تشکیل می دهند. وجود چنین معادنی در گیلان و بهره گیری از ظرفیت های آن می تواند در کنار سایر توانمندی ها و ظرفیتهای استان و بخش صنعت آن، در رشد و توسعه اقتصادی و تامین مواد مورد نیاز برخی از صنایع استان موثر باشد. با وجود چنین منابع ارزشمندی به نظر می رسد بخش معدن آن چنانچه که باید شناخته نشده و به دلیل شرایط طبیعی و زیست محیطی گیلان در کنار سایر مشکلات خاصی که هرمعدن با آن مواجه است، بهره برداری کاملی از ظرفیتهای این معادن صورت نگرفته است. بنا به آمار سازمان صنایع و معادن گیلان از 68معدن موجود(دارای پروانه بهره برداری)، 33معدن فعال، 26معدن غیرفعال و 9معدن نیز در دست تجهیز است. به گفته رئیس اداره امورمعادن سازمان صنایع ومعادن گیلان، میزان سرمایه گذاری های انجام شده برای 68فقره معدن دارای پروانه بهره برداری در گیلان، بالغ بر 120میلیارد ریال و با اشتغال یک هزار و 500نفربوده است. "کریم توکل نیا" افزود: 12فقره گواهی کشف با تناژ بیش از یک میلیارد تن در استان موجود است که هزینه عملیاتی آن بالغ بر چهار هزار و 200میلیون ریال برآورد می شود. رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان نیز در گفت و گو با ایرنا، در خصوص وضعیت معادن استان، گفت: حدود سه میلیون تن مواد معدنی پارسال از معادن استان استخراج شد که این میزان درمقایسه با سال ماقبل آن، 20درصد افزایش داشته است. "محمدحسین اصغریان" افزود: با توجه به اینکه پارسال 200میلیون تن از معادن کشور استخراج شد، میزان برداشت از معادن گیلان با درنظرگرفتن شرایط استان(پوشش وسیع جنگلی، مرتع و کشاورزی بودن زمین های آن به نسبت وسعت آن) و میزان ذخایر و تعداد معادن استان مناسب است. وی گفت: پیش بینی می شود امسال سه میلیون و 500هزار تن و تا سال 88نیز حدود پنج میلیون تن مواد معدنی از معادن موجود در گیلان(با فعالیت 45 معدن) استخراج شود. به گفته وی استان گیلان از نظر شاخص هایی چون میزان استخراج از معادن، تعداد اشتغال و معادن به طور میانگین رتبه 21را در کشور دارد. رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان در ادامه گفت وگوی خود رشد و توسعه معادن استان را نیازمند تخصیص اعتبارات کافی، تعامل دستگاه های مرتبط و فرهنگ سازی برای عدم برخوردهای منفی برخی از مردم به فعالان عرصه معدن بیان کرد. "اصغریان" یکی از مهمترین مشکلات و تنگنای موجود در بخش معادن را کم بودن اعتبارات این بخش عنوان کرد و افزود:درحالی یک میلیارد و 300میلیون ریال اعتبار تملک سرمایه ای استان برای بخش معادن درنظرگرفته شد و 70درصد آن میزان نیز تخصیص یافت که اعتبار لازم برای استخراج از معادن استان، پنج برابر این میزان با تخصیص 100درصدی آن است. وی با بیان اینکه به غیر از مسایل فنی، شرایط اقتصادی وضعیت فعالیت یک معدن را مشخص می کند، تصریح کرد: درحالیکه دولت سالهای گذشته برای استفاده از ماشین آلات در معدن یارانه پرداخت می کرد اما با وجود بالابودن هزینه تجهیز معادن، حدود 15سال است که پرداخت این یارانه ها حذف شده است. "اصغریان" در خصوص پرداخت تسهیلات نیز گفت: باتوجه به بالابودن هزینه فعالیت درمعدن، میزان کم تسهیلات پرداختی پاسخگوی نیاز این بخش نیست. وی بالابودن هزینه حمل و نقل بخش معدن در مقایسه با بخش صنعت را یکی از وجوه تمایز این دو بخش دانست که باعث می شود تا هزینه یادشده در قیمت نهایی ماده معدنی بسیار تاثیرگذار باشد. رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان تعامل دستگاه های مرتبط از جمله محیط زیست و منابع طبیعی را برای رونق بخش معدن ضروری برشمرد و افزود: گرچه در سالهای اخیر منابع طبیعی همکاری رضایت بخشی را با بخش معدن داشته است، اما محیط زیست بنا به استناداتی که به قانون مرتبط نیست از جمله برهم زدن چشم انداز و زیبایی منطقه، مانع از انجام فعالیت های معدن در استان می شود. وی درخصوص مزاحمت های مردمی برای فعالان معدن استان، گفت: رفع این مشکل نیازمند فرهنگ سازی عمومی است. "اصغریان" افزود: گرچه در زمان حاضر همکاری مردم نسبت به گذشته بهتر شده است اما بهبود این وضعیت و رفع بخشی از مشکلات بهره برداران از معادن استان، به فرهنگ سازی و آگاهی بیشتر مردم منطقه نیاز دارد. وی یادآورشد: معادن متعلق به دولت است اما باید به اشخاصی واگذار شود که توانایی فعالیت در این زمینه را داشته باشند. "اصغریان" اظهار داشت: باید مردم با بهره برداران معادن همکاری کنند و از سوی دیگر بهره برداران معادن نیز درآمد حاصله از آن را، طبق ضوابط صرف عمران و آبادانی آن منطقه شود. وی گفت: برای مبارزه و جلوگیری از قاچاق سنگ و عدم استفاده از سنگهای غیراستاندارد در ساخت وسازها نیز تلاش های زیادی انجام شده است و طبق مذاکرات انجام شده با شرکت آب و فاضلاب و راه و ترابری، پیمانکاران این دستگاه ها از خرید مواد معدنی از واحدهای بدون پروانه بهره برداری منع شده اند که درغیر این صورت با آنان برخورد شده و متخلفین نیز جریمه خواهند شد. رئیس سازمان صنایع و معادن گیلان معتقد است با در نظر گرفتن نیاز استان به موادمعدنی به خصوص برای تامین سیمان و مصالح ساختمانی، ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی استان، میزان فعلی استخراج ازمعادن کافی نیست و باید توجه بیشتری به این بخش و بهره برداری از ظرفیت های موجود در این زمینه داشت